De 31 oplossingen op de markt om starters aan een koopwoning te helpen worden maar weinig gebruikt. Dit blijkt uit onderzoek dat NHG samen met SVn heeft uitgevoerd in opdracht van minister Hugo de Jonge. De organisaties roepen gemeenten en particuliere instanties op om gebruik te maken van bestaande oplossingen en niet het wiel opnieuw uit te vinden. “Er liggen verschillende pasklare oplossingen op de plank”, zegt SVn-bestuurder Arjen Gielen. “Maak daar gebruik van.”
Door een samenspel van stijgende vraagprijzen, strengere leennormen, de opkomst van studieschulden en de flexibilisering van de arbeidsmarkt is het voor starters steeds moeilijker geworden om te slagen in hun eerste woningaankoop. Om meer starters toegang te geven tot een koopwoning hebben diverse gemeenten en particuliere organisaties speciale koopconstructies voor starters opgezet. In de Tweede Kamer zijn vragen gesteld of al deze goedbedoelde initiatieven tot ongewenste wildgroei hebben geleid. Naar aanleiding hiervan zijn voor het eerst alle bestaande koopconstructies voor starters in kaart gebracht door NHG en SVn.
31 regelingen voor starters
Van de 31 oplossingen die in het onderzoek naar voren komen zijn er 18 startersregelingen actief, 6 zijn in ontwikkeling en 7 worden niet meer ingezet. Deze initiatieven zijn terug te brengen tot vijf categorieën: financieringsinstrument, koopinstrument, erfpachtinstrument, mix van koopinstrument en erfpacht, huren met deling vermogensvorming of koopoptie.
Starterslening meest ingezet
Onze Starterslening, waarbij de koopstarter op basis van het inkomen een aanvullende lening bovenop de maximale hypotheek ontvangt, en het koopinstrument van wooncorporaties, waarbij een koopstarter de mogelijkheid krijgt een woning onder de marktwaarde te kopen, worden het meest ingezet. De laatste jaren gebeurt dit echter bij niet meer dan 5000 woningaankopen per jaar. Dit is gelijk aan 1,5 procent van alle jaarlijkse woningtransacties, en ongeveer 5 procent van de transacties waarbij starters betrokken zijn.
Diversiteit aan mogelijkheden
In veel gevallen krijgen starters uitsluitend met de lokale kopersregeling te maken en bestaat er een overzichtelijk aanbod. Dit geldt minder wanneer er op lokaal niveau meerdere varianten worden aangeboden en/of de koper zich verdiept in het landelijk aanbod. Vanuit het perspectief van hypothecaire financiers is er wel sprake van wildgroei. Alle 31 bestaande regelingen kennen immers hun eigen beoordelingskaders en administratie. Niet alle financiers financieren dan ook alle initiatieven.
Goed en betaalbaar wonen
SVn streeft goed en betaalbaar wonen na. Dit betekent dat SVn het mogelijk maakt om een huis te kopen, maar ook te verbeteren en te verduurzamen. Daarnaast bevordert SVn dat het woningaanbod groter wordt. Gielen: “We hebben geconcludeerd dat er veel instrumenten beschikbaar zijn om starters op de koopwoningmarkt op weg te helpen. SVn zet zich in voor goed en betaalbaar wonen waarbij de Starterslening van SVn natuurlijk de meest directe vorm is. Maar juist om ook het aanbod van woningen te bevorderen biedt SVn ook andere financieringsoplossingen, zoals de financiering van transformatieprojecten en financiering van nieuwe woonvormen zoals wooncoöperaties.”