Jaarverslag 2023

Op Hoogte Kadijk in Amsterdam transformeert projectontwikkelaar BLVG Ontwikkeling een voormalige scheepswerf naar woningen. Het project lag jarenlang stil vanwege bezwaar van omwonenden. Dankzij de Transformatiefaciliteit kwamen er middelen vrij uit een ander project. Daarmee kan BLVG de gestegen kosten van het project op Hoogte Kadijk dekken.

“We kochten de werf in 2018 aan van de eigenaar die er al zijn hele leven werkte en wilde stoppen”, vertelt Bart Lyppens, directeur van BLVG. “De gemeente Amsterdam was direct enthousiast over ons woonproject met 88 betaalbare huurwoningen. Er werd een nieuw bestemmingsplan opgesteld en tegelijkertijd vroegen we de omgevingsvergunning aan. Daarop meldden omwonenden zich. Het was de start van jarenlange vertraging.”

Bezwaar tot aan Raad van State

Omwonenden zeiden zich zorgen te maken om de drukte die de nieuwe woningen met zich meebrengt. Lyppens: “Meer mensen, veel fietsen, dat soort zorgen. We hoorden ook positieve reacties van mensen tijdens onze participatiebijeenkomst. Maar de tien bezwaarmakers die overbleven, brachten een zaak omtrent het uitzicht helemaal tot aan de Raad van State.”

Na jarenlange vertraging zijn kosten gestegen

Pas in februari 2023 was alles rond en werd de omgevingsvergunning verleend. “In 2018 lag er een gunstige business case”, zegt Lyppens. “Jaren later was dat een heel ander verhaal met onder meer gestegen bouwkosten. Het project kwam daarom stil te liggen. Het is een goed voorbeeld van dat tijd een risicofactor kan zijn bij zulke projecten en je daar als ontwikkelaar geen invloed op hebt. De gemeente kan plannen wijzigen, omwonenden kunnen zich melden. Een project kan zo jaren uitlopen.”

Transformatiefaciliteit helpt twee projecten met één financiering

In de tussentijd kocht BLVG een perceel aan op de Duivendrechtsekade in Amsterdam, wederom bedoeld voor een betaalbaar woningproject. Lyppens: “Voor dat project kwamen we in contact met SVn. Daar dachten ze geweldig met ons mee. Met de financiering die we kregen, konden we reeds ingebrachte eigen middelen in het project vrijmaken. Die konden we vervolgens gebruiken om de gestegen kosten van het project op Hoogte Kadijk mee te dekken. Dankzij de Transformatiefaciliteit kunnen we nu dus twee projecten tot aan de start van de bouw brengen. Dat was anders niet gelukt.”

Bijna 200 betaalbare huurwoningen toegevoegd aan Amsterdam

Nu de projecten kunnen doorgaan, is Amsterdam straks bijna 200 betaalbare huurwoningen rijker. Lyppens: “In april 2024 starten we met bouwen op Hoogte Kadijk. Die 79 sociale huurwoningen en 9 woningen in de middeldure huursector zouden in september 2025 klaar moeten zijn. Na de oplevering starten we de bouw op de Duivendrechtsekade. Halverwege 2027 voegen we daar 93 huurwoningen in de sociale sector en 9 middeldure huurwoningen toe aan de stad.”

sluiten

In de Rotterdamse Waal-Eemhaven bouwt Energy Dock met een financiering van SOFIE twee laadstations die elk een verwisselbare batterijcontainer kunnen opladen. Met die batterijcontainers kunnen binnenvaartschepen elektrisch varen. Het project is een belangrijke stap in de elektrificatie van de binnenvaart.

“Er zijn al jaren ideeën om de binnenvaart te verduurzamen”, vertelt Dominique Becker Hoff van S4 Energy, mede-initiatiefnemer van Energy Dock. “De hoge energieconsumptie van een schip maakt het een grote uitdaging. Verwisselbare batterijcontainers zijn een belangrijke én haalbare stap om de binnenvaart te elektrificeren en CO2-neutraal te varen. Met Energy Dock zorgen we dat schepen die de haven binnenkomen een volle batterijcontainer krijgen. De lege laden we op, maar een schip hoeft dus niet te wachten tot de batterij in zo’n acht uur weer vol is.”

Twee laadstations in Waal-Eemhaven

Energy Dock is een krachtenbundeling van S4 Energy en Waalhaven Group. Becker Hoff: “S4 Energy houdt zich bezig met energieopslag. Waalhaven Group is de eigenaar van een containerterminal in de Waal-Eemhaven, een belangrijk knooppunt in de scheepvaart. We vullen elkaar dus goed aan. In het depot van de Waalhaven Group bouwen we de laadstations. Kranen halen daar de batterijcontainers van boord en vervangen deze door een volle.”

Laadstations ondersteunen het elektriciteitsnet

De toenemende elektrificatie in de haven zal ook effect hebben op de belasting van het elektriciteitsnet. “Onze batterijcontainers zijn zo ontworpen dat ze het net kunnen ondersteunen wanneer ze op het laadstation staan”, zegt Becker Hoff. Door energie af te nemen of terug te leveren, zorgen we voor zo min mogelijk onbalans op het net. Dat kunnen we zowel landelijk voor Tennet als regionaal voor Stedin doen. Met Stedin sloten we als een van de eerste partijen in Nederland recent een flexibel transportcontract af. Daarmee krijgen ze onze ondersteuning wanneer het net in de haven even te vol is. Voor Energy Dock vergroot dit dubbele verdienmodel de kans op succes.”

Pioniersproject met mix van eigen en vreemd vermogen

“Energy Dock is een pioniersproject, zonder voorbeeld van succesvolle businesscases van anderen en met afhankelijkheid van andere partijen”, aldus Becker Hoff. “Dat is niet iets waarvoor financiers in de rij staan. We brachten zelf eigen vermogen in en kregen van de gemeente Rotterdam een subsidie. De gemeente wees ons ook op SOFIE. Het fonds wilde een groot deel financieren. Dat betekende veel voor ons, want daardoor was het Havenbedrijf Rotterdam bereid om het laatste stuk op zich te nemen.”

Goede infrastructuur belangrijk bij verduurzaming

Binnenvaartschepen kunnen via Zero Emission Services (ZES) gebruikmaken van de laadstations. Becker Hoff: “Hoe meer scheepseigenaren ZES contracteert, hoe succesvoller Energy Dock zal zijn. Onze ambitie is om zo’n acht laadstations in de Waal-Eemhaven te bouwen en ons vervolgens als een olievlek te verspreiden over de rest van Nederland en Europa. Om te verduurzamen heeft de binnenvaart de zekerheid van een goede infrastructuur nodig. Met verwisselbare batterijcontainers en voldoende strategische oplaadpunten nemen we de grootste drempel in ieder geval weg.”

sluiten

De Haagse Unknown Group transformeert bedrijfsgebouw Titaan in de Binckhaven tot een innovatieve hub voor startups en scale-ups die positief bijdragen aan de maatschappij. Met een financiering van FRED ging de ontwikkeling net even wat sneller dan normaal.

“We ondersteunen ondernemers die de wereld willen verbeteren met hun duurzame oplossingen”, vertelt Jurgen Nieuwenhuijsen van Unknown Group. “Titaan in de Binckhaven past hier goed bij. Het is een plek voor bedrijven om te werken. Maar ook een clubhuis voor ondernemers om tussen andere ondernemingen te groeien, te ontwikkelen en impact te maken. Dit is dé plek in Den Haag voor impact scale-ups.”

Nieuwbouwkwaliteit met energielabel A+++

Titaan is de voormalige opslag van een sigarettenfabrikant. Joost Bax van Unknown Group: “Het gebouw is volledig gestript. Alleen de kelderbak en twee buitenmuren zijn blijven staan. De gemeente Den Haag ontwierp het pand van 11.000 m2aan het water als innovatiehub en verkocht het met nieuwbouwkwaliteit aan ons. Het gebouw heeft veel licht en straalt energie uit. Met energielabel A+++ is het ook zeer zuinig.”

Bedrijven in de sectoren voedsel, energie en de maakindustrie

De eerste huurders vestigden zich inmiddels in het gebouw. “We zijn al voor meer dan de helft gevuld met bedrijven variërend van acht tot tachtig medewerkers”, zegt Nieuwenhuijsen. “Zij werken aan duurzame oplossingen in de sectoren voedsel, energie en de maakindustrie. Titaan kan de groeifase waarin deze ondernemingen zitten faciliteren met verschillende typen kantoren verspreid over drie verdiepingen en een souterrain gericht op lichte maakindustrie.”

Huurder koos bewust voor Den Haag dankzij FRED

Een van de bedrijven biedt in het souterrain van Titaan gedeelde keukens aan voedselstartups die daar kunnen koken, experimenteren en produceren. “Dit bedrijf koos bewust voor Den Haag als vestigingslocatie, omdat we hen snel konden faciliteren met de ruimte die ze zochten”, vertelt Joost Bax. “De financiering van FRED droeg bij aan die snelheid, want met de lening konden we het souterrain verbouwen. We zorgden bijvoorbeeld voor een goederenlift en luchtbehandelingskasten voor de ventilatie. Zonder FRED hadden we langer moeten wachten met deze investering. En was de huurder waarschijnlijk elders gaan kijken.”

Bruisende hotspot voor duurzame innovaties

“Dankzij FRED kunnen we Titaan versneld uitrollen als innovatiehub”, vervolgt Bax. “De ontwikkeling gaat in razend tempo en we zetten grote stappen. Met het afronden van het conferentiecentrum met een capaciteit tot 400 personen, het finaliseren van de buitenruimte van Titaan aan de waterkant van de Binckhaven en het plaatsen van de centrale keuken, werken we nu toe naar de grote opening op 7 september 2023. Titaan is dan een bruisende hotspot voor duurzame innovaties, waarmee we bijdragen aan Den Haag als ImpactCity.”

sluiten

Wil je graag een financieringsregeling voor VvE’s in je gemeente of provincie, maar twijfel je nog? Erik Veldman, adviseur Servicepunt Woningverbetering bij de gemeente Schiedam, geeft vijf redenen waarom ze er in de Zuid-Hollandse plaats voor kozen om VvE’s te financieren.

1. Verduurzamen en (achterstallig) onderhoud in één regeling

“Met de VvE-regeling in onze gemeente financieren we zowel energiebesparende maatregelen als onderhoud. Verenigingen van eigenaren hoeven hiervoor maar één lening af te sluiten. Deze financieringscombinatie is voor VvE’s uniek op de markt. We merken dat VvE’s sinds de gestegen energieprijzen vooral bezig zijn met verduurzaming. De mogelijkheid om ook geld te lenen voor onderhoud stimuleert om na te denken over meer. Daarom gaan VvE’s soms een stapje verder. De regeling zorgt in Schiedam dus naast duurzamere woningen óók voor beter onderhouden appartementen.”

2. Één aanvraag voor alle appartementen binnen een VvE

“VvE’s doen één aanvraag voor alle appartementen binnen de VvE. Als gemeente beoordelen wij de VvE in plaats van alle individuele woningeigenaren. Dat maakt de begeleiding voor ons ook eenvoudiger, want we spreken met één VvE en niet met meerdere eigenaren. Daarnaast is de kans van slagen groter. We hebben in het verleden meegemaakt dat een heel project stukliep of met vertraging kampte door één eigenaar binnen een VvE. Bijvoorbeeld omdat de financiering net niet rondkwam. Nu kan iedereen mee.”

3. Als je iets vraagt van je inwoners, moet je ook iets bieden

“In Schiedam willen we een wijk aardgasvrij maken door de huizen op een warmtenet aan te sluiten. Met verschillende regelingen speciaal voor deze wijk – waaronder een aparte regeling waarmee VvE’s geld kunnen lenen – proberen we woningeigenaren te stimuleren om maatregelen voor een aardgasvrije woning te nemen. De VvE-lening blijft van de VvE. Als mensen hun woning verkopen, gaat de lening over op de nieuwe eigenaar. Mensen betalen dus alleen voor de tijd dat ze er wonen. Dat vinden ze vaak een fijne gedachte.”

4. Een regeling op maat door zelf de voorwaarden te bepalen

“In de verordening van de regelingen voor de aardgasvrije wijk staat dat de specifieke kosten voor de aansluiting op het warmtenet onder een lager rentetarief vallen dan de standaard lening. Door als gemeente zelf deze voorwaarden te kunnen bepalen, stimuleren we inwoners om de gewenste keuzes te maken. Met de huidige, gestegen rentetarieven zien we een groei in financieringsaanvragen. Een VvE-lening bij de gemeente is nu aantrekkelijker dan je individuele hypotheek ophogen.”

5. Kleine VvE’s in je gemeente kunnen ook ergens terecht voor financiering

“Schiedam heeft veel kleine VvE’s met twee tot drie appartementen. Die helpen we sinds kort ook met financiering via SVn. We zijn blij met deze mogelijkheid, want kleine VvE’s kunnen nergens anders terecht. Deze VvE’s moeten wel twee jaar actief zijn om een financiering te krijgen. In de praktijk blijkt dat soms nog een struikelblok, omdat kleine VvE’s doorgaans minder goed georganiseerd zijn dan VvE’s met veel appartementen. Dat is voor Schiedam dus een aandachtspunt om mee aan de slag te gaan.”

sluiten